Parti Etimolojisi

  Parti kelimesi türevleriyle ,neredeyse çay  kavramı kadar evrensel kullanıma sahip olmakla beraber(dünyanın yarısında ça diğer yarısında ta kökenlidir) çaydan farkı;bir sürü farklı etkinlik ,tanım ve durum için aynı kavramın kullanılmasıdır..

   Siyasi ,ekonomik,eğlence,zamansal ayrımlar gibi bilimum alanda aynı kavramla karşılaşılabilir..Bu kadar etkili bir kavramın bir incelemeyi hakkettiğini düşünüyorum..

  Şimdi parti kelimesini etimolojik anlamda arattığınızda karşınıza Latince kökenli  part'dan yola çıkan bir çalışma tarzı ile karşılaşacaksınız,bu çalışmalar yanlış değil ;ancak eksiktir, kavramın yapım eki almış haliyle bir çalışma geliştirilmiştir .Hâlbuki kök anlamıyla "Par" sözcüğünün incelenmesi gerekirdi ,onu da yapmak bize nasip oldu..

 " Par "sözcüğü köken olarak, Doğu Aryen kültür kaynağından incelenirse part/parti gibi  türetmeler daha iyi anlaşılır..

      " Par" sözcüğü Doğu Aryen kültürde (Kürt /Fars/Azuri/Pestun/Belluc vb) ; pay,bölümlendirme, ölçülendirme gibi kök anlamlar taşır.Par (geçen sene ) ,Betra Par (burdaki" Betra" latince olarak bildiğimiz betanın ilk halinden başka bir şey değildir,/ikincil tekrardan ,aynı işlemi yapın anlamı taşır ,yani iki sene öncesi demektir.) Zaman kendi başına bir bölümlendirme/sınıflandırma olduğu için "Par" sözcüğü ek almamıştır..

   Sözcüğün köken sesi "pr/br" kesme eylemi sırasında çıkan yansımadan türemesi kuvvetle muhtemeldir ki kesmek eylemi Kürtçe 'de brin anlamındadır,/ bu yaraya da karşılık gelir ve orijinalinde özelikle  savaş/kavga  sırasında anatomide oluşan  kesikler için kullanılır,zamanla tüm yaralar için kullanılmıştır.

  Par kökeninden sadece parti değil bir sürü yeni terim türetilmiştir bunlardan bazıları :paréz/bahçe, parsel/zemin bölümlendirme, parça/4 Pay /paylandirma ,part/kısım ,park 

/Ayrılmış alan vb..bunların bazılarını inceleyelim: 

   "Paréz" Kürtçenin bazı diyalektiklerinde bahçeye karşılık gelir;ancak  tüm diyalektiklerinde savunma anlamı da taşır..

Bu kavramdan hareketle ilk yerleşmelerin olduğu neolitik devrimin

 coğrafyasına  gittiğimizde, ilk mülkiyet ilişkilerinin doğduğu;bahcesini/kabilesinde kendi payına düşen/par-ez (benim payım) ile çit çektiği ilkel tarım alanını diğerlerinin tahribat ve talanına karşı koruma /paréz 'in aynı kavramla ifade edilmesi anlaşılabilir.

 Bu kavramdan ,günümüzde paréz-er / Avukat kavramı türetilmiştir..

  " Parça" 4 pay'dan  türeyip, zamanla bütünle anlamlı ancak ölçülendirilmemiş bir anlama kavuşur ,ilk halinde dörde ayrılmış bütünün unsurları için kullanılırdı..

"Par-k" Bütün düzen içinde belli bir işlev için ayrılmış(paylanmış) alan."oyun ,araç ,dinlenme vb"

"Par-t-i" toplumsal sınıflanmanın (paylanma),en az bir kesimini formal informal temsil eden; siyasi ,ekonomik ve sosyal gruplar için kullanılır "i"aitlik bildirir...