ÇandAnaliz

 Akademisyenler, "Kürd" sözcüğünün kökeni için farklı teoriler ortaya atmışlardır;ancak hemen hemen hepsinin ortak noktası  ' Dağlı Halk "  vurgusu yapmalarıdır..   Kürtler, geleneksel olarak İranlı ve İrani(Aryen) kökenli olarak kabul edilirler ve  İrani bir dil konuştukları için de ağırlıklı olarak Hint-Avrupalı olarak bilinirler. Bu hipotez, büyük oranda dilbilimsel nedenlere dayalıdır ve ağırlıklı olarak dilbilimcilerce geliştirilmiştir. Gelişmiş İnsan Antropolojisinin en  son yapılan DNA araştırmaları, bu inanışların aksine, Kürtlerin atalarının izlenebilir en erken başlangıçta coğrafi anlamda ağırlıklı olarak Yakın Doğu ve Avrasya’da bulunan bugünkü İran’ın dışında ve kuzeybatısında Cilalı Taş  Devri Kuzey Bereketli Hilal topraklarının yerli halkı olduğunu açıkça göstermektedir (Ferdinand Hennerbicler ) .   Dil ve genetik havuzda heterojen özelikler gösteren Kürtlerin bu durumu, fenotip ve kavramlarına da yansımı...

Araştırmadan önce alakasız onlarca yazı okudum;ancak orijinalini dinleyip,inceleyince hikaye çözüldü.. Öncelikle Şırnak ve ilçelerindeki dengbejlerin yorumları dışındakilerin neredeyse tamamı  eksik yorumlar ve eklektik yorumlardir, gerçek hikayede ne diyarbekir var ne de şeker..💥Orijinal yorum ve tarihi kayıtlarin ışığında (Sikak aşireti kayıtları) Olayın özü şöyledir; Cizre yakınlarındaki tarihi  Finik Kalesinde  yaşayan Şikak  Konferasyonuna bağlı Âbbasilerin bir ağası olan Memo,eşi. Hamileyken, Botan emirliği  bünyesinde (Osmanlı askeri olarak ) savaşa gider, yıllarca dönmez ,öldü bilinir ;doğan çocuğuna da bizzat kendi adı(Memo)verilir.. Uzun yıllar geçer Memo yetişir delikanlı olur.. Babasız büyüdüğü için nazlı büyütülen Memoya annesi çok düşkündür,hep oğluyla uyurmuş..Gel zaman git zaman memo'nun babası savaştan döner,  finik kalesindeki evine girince karısının bir erkekle uyuduğunu görür o an kan beynine sıçrar,karısının o...

Tarihi boyunca Kürt münevveri ile amme(Kurmanç) arasında uçurum olmuştur..Mesela TR Cumh.ilk kuruluş zamanlarında ülkede bütçe düzenleyebilecek adam yoktur ;M.Kemal 'de Avr.'da iyi eğitim almış  Bedirxanilerden yardım ister..(bknz Anter Hatıralarım), aynı zamanlarda İstanbul hallerindeki ekseri hamal Kürd'tir..Tabi bu tespitim  artık tam yerleşmiş Kürt kabile ve klanları  için geçerli.Yarı-Göçebe Kabiler de sınıfsal farkı belirten liderin çadırındaki direk sayısıdır..Bu çelişkinin tarihsel kökleri katı kast sistemine sahip arkaik Aryen sosyolojiden gelir.Mithra ,Mazda Ruhban sınıfı bir çeşit kutsal kan iddiasıyla halka mesafesini hep korumuştur,Bu kutsal kan olay Şamanik kültürlerde de vardır.Evlilik vb birliktelikleri kendi sınıfları içinde yaşarlardı.Bu durum herhangi bir Kürt beylik,devlet vb 'nin yenilgi sonrası hanedan sürgününde ciddi bir bilinç aşımına neden oluyordu; her şeye nerdeyse sıfırdan başlanılıyordu bu durum güçlü bir devlet ve  bürokrasi...

  Parti kelimesi türevleriyle ,neredeyse çay  kavramı kadar evrensel kullanıma sahip olmakla beraber(dünyanın yarısında ça diğer yarısında ta kökenlidir) çaydan farkı;bir sürü farklı etkinlik ,tanım ve durum için aynı kavramın kullanılmasıdır..    Siyasi ,ekonomik,eğlence,zamansal ayrımlar gibi bilimum alanda aynı kavramla karşılaşılabilir..Bu kadar etkili bir kavramın bir incelemeyi hakkettiğini düşünüyorum..   Şimdi parti kelimesini etimolojik anlamda arattığınızda karşınıza Latince kökenli  part'dan yola çıkan bir çalışma tarzı ile karşılaşacaksınız,bu çalışmalar yanlış değil ;ancak eksiktir, kavramın yapım eki almış haliyle bir çalışma geliştirilmiştir .Hâlbuki kök anlamıyla "Par" sözcüğünün incelenmesi gerekirdi ,onu da yapmak bize nasip oldu..  " Par "sözcüğü köken olarak, Doğu Aryen kültür kaynağından incelenirse part/parti gibi  türetmeler daha iyi anlaşılır..       " Par" sözcüğü Doğu Ary...

 Potlach/potlaç Amerika yerli kabile federasyonu kwakuitl dili olan "Şinok" diyalektiğinde ,beslemek  ve tüketmek/dağıtmak anlamlarından kavramsallaştırılmıştır.. Kuzey Amerika'da yaşayan yerli başkanların ya da zengin kimselerin doğum, erginleme töreni, ölüm, totem direği dikme vb. önemli olaylar sırasında düzenlenen törenlerde ellerindeki malları ve değerli nesneleri başkalarına bağışlaması ve yok etmesi işlemi ve bununla ilgili tören.(tdk sözlük). Modern anlamda benzetme yapacak olursak ;gönlü zengin ,maddi konfordan ziyade manevi konforu önceleyen bir abimiz parti düzenler.. Partide yiyecekler ,içecekler gırla ;danslar halaylar..felekten bir gün geçirirler  kabilecek..,En son herkes artık tamız evimize dağılalım moduna  geçtiğinde, bu gönlü zengin abimiz ;batti balık yan gider misali, kalan malı-mülkü,evi(çadır);tas tarak hatta şarap içtiği kadehe kadar  are you ready ...diyerek ateşe verir.. Tabi yok öyle bedavaya  b...

Tarihte mutlaka duymuş, okumussunuzdur;Keyhüsrev ,Key kavus vb.Baştaki "Key" sıfatı Med'lerin Keyyani hanedanindan mirasla Medlere daha sonra Pers ,Sasani ,Selcukiler vb geçmiştir ve kral ,sultan anlamındadır..Banu ise köken olarak Ban(yüksek ,yukarı)  kelimelerinden türetilmiş olup, kraliçe/prenses  demektir..Keybanu doğal olarak "kralın kraliçesi" anlamını taşır..Daha iyi anlaşılması için; keyyanilerden 1800 civarı yıl sonra, Cengiz hanın eşi Börte için,"Ben sizin hanınızım bu da benim Hanım" metaforuna uygun bir mana taşır..Döneminde Tavbanu(güneş kraliçesi) Heyvbanu(Ay kraliçesi) gibi sıfatlar da kullanilmiş..Günümüz Kürt çesine; Keybanu/keyvanu/keyvani/kevani diye devam edip,başta evin ilk ve en büyük gelinine; zamanla evi en çok sahiplenen gelinine hitap için kullanılır..✍️